Blog: Ik twijfel

Recruitment is een vak waar iedereen een mening over heeft. Het is net het weer, voetbal of de mode: een dankbaar onderwerp om oneindig over te praten en vooral veel te “ja maar”-en. Dat heeft een goede reden: mensen zijn complex, net als het weer en voetbal, maar dan nog net iets meer. Waar het weer en de uitkomst van een voetbalwedstrijd met enige zekerheid te voorspellen zijn op basis van statistieken, en mode vooral op basis van de historie, blijft dat bij mensen en hun gedragingen een lastig ding.

En niet alleen het lijdend voorwerp (de kandidaat) is complex, maar ook het leidend voorwerp (de klant, woordgrapje…), de consultant en de al dan niet actieve toeschouwers zijn complex. En dat in meerdere dimensies: zowel statisch van zichzelf, als veranderend in de tijd als veranderend door externe invloeden. Een kandidaat kan zich in het ene gesprek presenteren als de perfecte kandidaat, in het volgende gesprek met iemand anders is de evaluatie keihard: “Hoe heb je deze man/vrouw óóit verder kunnen laten komen? Wát een ***”.

Ik doe dit werk nu ruim 15 jaar, altijd met kandidaten op minimaal HBO-niveau, en meestal met een technische achtergrond of tenminste werkende in een technische omgeving. Voordat ik recruitment heb gedaan heb ik 15 jaar in de industrie gewerkt, in binnen- en buitenland, in heel diverse sectoren en van engineer tot directeur. Best wel breed, en ik durf voorzichtig te claimen dat ik een aardige kijk heb op hoe mensen in organisaties functioneren. Ik denk ook dat ik best wel een goede consultant ben, die bij een professionele, kwaliteitsgedreven organisatie werkt (met veel plezier).

Maar hoe langer ik dit werk doe, hoe onzekerder ik word. De reden dat ik dit stukje schrijf is dat ik een paar weken geleden een kandidaat betrapt heb op keiharde fraude: het falsificeren van HBO- en TU-diploma’s. Oh, heel knap gedaan hoor: ik heb de “originelen” in handen gehad en was er bijna ingetrapt. Inclusief papierkwaliteit, stempels en zelfs een hologram leek alles in orde. De kandidaat was wel heel erg dominant, maar voor de functie was dat niet per se een slechte eigenschap. Maar een klein detail liet mij achterdochtig worden, en na wat nazoekwerk was het duidelijk: fraude.

Nou zijn er voldoende onderzoeken geweest die aantonen dat een groot deel van de mensen hun CV iets opleuken. Daar heb ik geen problemen mee: als u een nieuwe auto gaat kopen gaat de verkoper ook niet spontaan vertellen dat deze krengen in de folder al roesten, dat het verbruik dubbel zo hoog ligt, tweedehands niets meer waard zijn en nog lelijk bovendien. Als de nadelen relevant zijn komen die toch wel naar boven, en als ze niet relevant zijn, dan zijn ze niet relevant, zo simpel is het.

Maar het feit dat ten eerste iemand knetterharde fraude pleegt, ten tweede dat ik er even over heb gedaan om daar achter te komen en vooral ten derde dat ik het eigenlijk nog steeds niet kan/wil geloven, laat mij twijfelen. Hoe vaak heb ik mij in de afgelopen 15 jaar / 4000 interviews / 150.000 CV’s om de tuin laten leiden? Hoe vaak hadden die andere mensen die na enkele seconden al zeiden “deze kandi is niks” gelijk? Hoe vaak was ik te goed van vertrouwen als ik de iets verborgen maar grote potentie van mensen meende te zien?

Weet u, ik weet het niet! Ik kan alleen maar achterom kijken en mijn eigen inzet en resultaten beoordelen. Ik heb veel mensen aan een fantastische nieuwe baan en werkgever geholpen. Waar ze jaren met succes hebben gewerkt, of waarin ze tot op de dag van vandaag nog met plezier werken. Deze meneer W.K. was mijn eerste bewezen fraudeur. Ik ga door op dezelfde voet, maar ik zal altijd blijven twijfelen. Twijfelt u met me mee?

Bauke Wolters